९ मंसिर, काठमाडौं । राजनीतिक दलबीच समझदारी नहुँदा नयाँ सभामुख चयन अन्योलमा छ । यौन दुर्व्यवहारकाे आरोप लागेपछि कृष्णबहादुर महराले सभामुखबाट राजीनामा दिएका कारण सो पद खाली छ ।
महरा सत्तारुढ दलबाट सभामुख थिए । उनले राजीनामा दिएपछि सो पदमा कसलाई ल्याउने भन्ने विषयमा सत्तारुढ नेपाल कम्युनिस्ट पार्टी (नेकपा) टुंगोमा पुगेको छैन । निर्वाचन प्रक्रिया अघि बढाउन संसद्मा रहेका दलहरूबीच सहमति पनि जुट्न सकेको छैन ।
नयाँ सभामुख कसलाई बनाउने भन्नेमा नेकपाले औपचारिक छलफल गरेको छैन । नेकपाभित्र सभामुखलाई प्याकेजमै टुंगो लगाउने कुरा उठेको थियो । मन्त्रिपरिषद् हेरफेरलगत्तै टुंगो लगाउने भनिएको यो विषयलाई अब उपनिर्वाचनपछि निष्कर्षमा पुर्याउने तयारी नेकपाभित्र भएको स्रोत बताउँछ ।
उपनिर्वाचनमा असर पर्ने भएकाले चुनावअघि यो विषय अघि नबढाउने सुझाव आएपछि पार्टी अध्यक्ष समेत रहेका प्रधानमन्त्री ओलीले यो विषयमा औपचारिक छलफल नचलाएको स्रोतको दाबी छ ।
स्रोतका अनुसार मंसिर १४ गत उपनिर्वाचन भएपछि संसद् अधिवेशन आह्वान गर्ने तयारी छ । ‘उपनिर्वाचन लगत्तै संघीय संसद् बैठक आह्वान गर्ने करिब करिब टुंगो लागेको छ,’ स्रोतले भन्यो, ‘त्यसपछि नयाँ सभामुख चयन प्रक्रिया पनि अघि बढ्छ ।’
प्रधानमन्त्री ओली पहिला संवैधानिक आयोगमा नियुक्ति र त्यसपछि मात्र सभामुख टुंग्याउने पक्षमा छन् । प्रधानमन्त्री ओलीले सुवासचन्द्र नेम्बाङलाई सभामुख बनाउन चाहेका छन् । महराको राजीनामा लगत्तै नेम्बाङले आफू अब सभामुख नहुने प्रतिक्रिया दिएका थिए ।
त्यसपछि प्रधानमन्त्री ओलीले ‘यस्तो प्रतिक्रिया नदिनुस्, यसबारे हामी नै बोल्छौं’ भनेपछि नेम्बाङ मौन छन्। स्रोतका अनुसार ओलीले सभामुखमा नेम्बाङबाहेक अर्को व्यक्ति नदेखेका खवर नागरिकमा छ ।
यसै कारण नेम्बाङले शिवमाया तुम्बाहाम्फे (हाल उपसभामुख) लाई सभामुख बनाउने विषय अघि सार्न छाडेका हुन् । महराको राजीनामा यतापछिका केही दिन नेम्बाङले तुम्बाहाम्फेलाई सभामुख बनाउन लबिङ गरेका थिए तर ओलीको चाहना आफूप्रति भएको बुझेपछि उनी मौन बसेको स्रोतको दाबी छ ।
सभामुखमा देवप्रसाद गुरुङ, जनार्दन शर्मा, हरिबोल गजुरेल, पम्फा भुसाल र अग्नि सापकोटाले इच्छा देखाएको स्रोत बताउँछ । उनीहरूको नाम पार्टीका कार्यकारी अध्यक्ष पुष्पकमल दाहाल समक्ष पुगेको छ । राज्यको मर्यादाक्रमअनुसार सभामुख पाँचौं स्थानमा हुन्छ ।
राष्ट्रपति र उपराष्ट्रपति नभएका बेला सभामुखले नै राष्ट्राध्यक्षको भूमिका खेल्नुपर्ने हुन्छ । अब नेकपाभित्रको पूर्व माओवादी खेमाले सभामुख पाउने सम्भावना कम रहेको बताउँदै एक नेताले भने, ‘संवैधानिक परिषद्मा सभामुख र उपसभामुखसमेत रहने भएकाले पनि पूर्वएमाले खेमाबाटै सभामुख बन्ने सम्भावना बढी छ ।’
प्रधानमन्त्री ओलीले उपसभामुख तुम्बाहाम्फेलाई मन्त्रीमा लैजान चाहेका छन् । उनले तुम्बाहाम्फेलाई बेला आएपछि राजीनामा दिन भनिसकेका छन् । उपसभामुख तुम्बाहाम्फेले राजीनामा नदिएसम्म सभामुखमा नेकपाले उम्मेदवारी दिन पाउँदैन ।
सभामुख नछाड्न प्रधानमन्त्री ओलीलाई उनी निकटकाको दबाब छ । संवैधानिक व्यवस्थाअनुसार सभामुख र उपसभामुखमध्ये एउटा पद प्रतिपक्षी दलले पाउँछ ।
