११ असोज, काठमाडौं ।
हवाइजहाज ठूलो हुन्छ तर जहाजलाई साना–साना नटवोल्डले अड्याएको हुन्छ भन्ने बिर्सदा नेपाल र नेपालीको शान बढाउन न्यूयोर्क पुगेका प्रधानमन्त्री कोइराला आफ्नै र भ्रमण दलका सदस्यको कारण बदनाम बन्न पुगेका छन ।
राजनीतिमा साम दाम दण्ड भेद लगायतका शक्तिको प्रयोग गरेपछि राष्ट्र प्रमुख बन्न पाइनेदेखि लिएर विभिन्न उच्च ओहदामा पुग्न पाइन्छ भन्ने मान्यता व्याप्त छ । राजनीतिमा कुटनीतिक मर्यादाको ख्याल गर्न नसक्दा सिंगो देशकै बेइज्जत हुन्छ भन्ने उदाहारणलाई प्रधानमन्त्री कोइरालाले प्रमाणित गरिदिएका छन् । कुटनीतिक मर्यादाको विषयमा जानकारी नहुँदा विश्वसामु नेपालले शिर निहुराउने पर्ने अवस्था आएको छ । संयुक्त राष्ट्रसंघको ६९ औं महासभामा सहभागी हुन न्युयोर्क पुगेका प्रधानमन्त्री कोइरालाकी अवैतनिक सल्लाहकार मृदुला कोइरालाको व्यवहारले नेपाल र नेपालीको शिर निहुराउने काम गरेकी छिन् । जुन घटनाले गर्दा आज नेपालीले लज्जित हुनुपर्ने अवस्था आएको छ । यसै पनि सुस्त र ढंग नभएका प्रधानमन्त्रीको पगरी गुथीसकेका प्रधानमन्त्री कोइरालालाई यो तस्विर महंगो पर्ने निश्चित छ ।
प्रधानमन्त्री कार्यालयका प्रेस सल्लाकारद्धारा सञ्चारमाध्यमलाई उपलब्ध गराएको तस्बीरमा प्रधानमन्त्री कोइरालाका अगाडि तीन जना महिला रहेका छन् । उनीहरु मध्ये बीचमा अमेरिकी उपविदेशमन्त्री वेन्डी सर्मन र अन्य बाँकी उनका सहयोगी देखिन्छन । प्रधानमन्त्रीको पछाडिपट्टी उनका सहयोग जस्ता एक जना पुरुष देखिन्छन भने सँगै रहेको अर्का व्यक्तिको रुपमा भने प्रधानमन्त्रीका अवैतनिक सल्लाहकार मृदुला कोइराला उभिएका छिन् ।
कुटनीतिक भेटघाटमा आफ्नो देशको सभ्यता झल्काउने पोशाक लगाउनु पर्ने नियम र परम्परा छ । भेटघाटमा कुटनीतिक मर्यादा विपरीत ढोकाको छेउमा उभिएकी कोइरालाले खुट्टा पनि अर्मादित बनाएर बसेको देखिन्छ । उनले सेतो सट र खैरो रङगको पाइन्ट लगाएको देखिन्छ । औपचारिक भ्रमणमा रहेका प्रधानमन्त्री कोइरालाको भ्रमण टोलीकी सदस्य समेत रहेकी मृदुला कोइरालाको अमर्यादित व्यवहारले प्रधानमन्त्री कोइरालालाई मात्र होइन नेपाललाई नै बेइज्जत गर्ने काम भएको छ । उनको व्यवहारप्रति स्वयमं कांग्रेस पार्टीका कतिपय नेताहरुले चर्को विरोध गरेका छन् भने सामाजिक संजालमा उनले नेपाल र नेपालीको बेइज्जत गरेको भन्दै धज्जी उडाइएको छ । आफ्नै सहयोगीबाट भएको यस्तो खालको व्यवहारले प्रधानमन्त्री कोइरालाले पनि मृदुलाप्रति असन्तुष्टि राख्न थालेको जनाइएको छ ।
भेटमा नेपालको झण्डा नै राख्न विर्सियो
दुई मुलुकका प्रधानमन्त्रीबीच भेट हुने भएपछि दुवै देशको झण्डा राख्नु पर्ने परम्परा छ । कुटनीतिक मर्यादा अनुसार पनि दुवै देशको झण्डा राखिन्छ । न्यूयोर्कस्थित ग्रायण्ड हायत होटलमा भएको भेटमा दुई देशका प्रधानमन्त्रीहरु सभागी थिए । भेटको क्रममा नेपाल र पाकिस्तान दुवै देशको झण्डा हुनुपर्ने भएपनि पाकिस्तानको मात्र झण्डा थियो । नेपालका प्रधानमन्त्री सुशील कोइराला र पाकिस्तानी प्रधानमन्त्री नवाज सरिफबीच भएको भेटमा पाकिस्तानको मात्र झण्डा राख्नुले नेपालको लज्जाको विषयमा बन्न पुगेको छ । दायाँ र बाँया आ–आफ्ना देशका प्रधानमन्त्रीका सहयोगी बसेका छन् तर नेपालको झण्डा राख्न नसक्नु नेपालकै व्यवस्थापिक काममा कमजोरी भएको जनाइएको छ । अमेरिकास्थित नेपाली दुतावास र भ्रमण टोलीमा सहभागी भएकाहरुमाथि झण्डाको विषयले प्रश्नचिन्ह जन्माएको छ ।
प्रकाश अधिकारीको फोटोले बबाल
अमर्यादित रुपमा शिष्टचार भेटमा उभिएकी मृदुला कोइरालाको फोटो अन्यत्रबाट सार्वजनिक भएको नभई प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजक प्रकाश अधिकारीद्धारा उपलब्ध गराइएको फोटो हो । सबै सञ्चारमाध्यमलाई अधिकारीले नै फोटा पठाएका थिए । अहिले त्यही फोटो चर्चाको विषय मात्र बन्न पुगेको छैन । नेपाल र नेपालीको बेइज्जत गर्ने फोटोको रुपमा समेत परिभाषित भएको छ । भेटको क्रममा कुटनीतिक मर्यादालाई भुलेर भित्तामा अडेस लगाएर बसेको फोटो सार्वजनिक भएपछि प्रेस संयोजक अधिकारीमाथि नै कांग्रेसभित्रैबाट कडा आलोचना सुरु भएको छ । मृदुलाले सामाजिक संजालमा मात्र नभई विभिन्न मिडियामा आफ्नो वदनाम गराउने काम अधिकारीले गरेको आरोप लगाएको बताइएको छ ।
यस अघि पनि भारतीय प्रधानमन्त्री नरेन्द्र मोदी नेपाल आउँदा पनि प्रधानमन्त्रीलाई लाजमर्दो गरी तानेर सञ्चारमन्त्री मिनेन्द्र रिजाल विवादमा आएका थिए । सुशील कोइराला पनि मोदीसँग हात मिलाउँदा र सेनाको सलामीको समयमा धुमधुम्ती बसेको भन्दै आलोचित भएका थिए । कुनै पनि देशमा हुने दुई देशको राष्ट्र प्रमुखको भेटको व्यवस्थापन गर्ने काम त्यस देशमा रहेका परराष्ट्रमन्त्रालयका मर्यादा पालकहरुको हुने गरेपछि आफ्नो दायित्व र कर्तव्य भुल्दा नेपालले अपमानित हुनु परेको टिप्पणी सुरु भएको छ ।
यो तस्विरकाण्डले प्रधानमन्त्रीका प्रेस संयोजकको मात्र जागिर धरापमा पर्छ कि प्रधानमन्त्रीको पद नै त्यो भने हेर्न बाँकी छ ।
